Dzisiaj chciałabym zaprosić Was do przeczytania tekstu Moniki Żak, programistki baz danych, która zdecydowała się gościnnie przygotować dla społeczności Digitally Her serię artykułów poświęconą właśnie danym i ich znaczeniu w dzisiejszym świecie!

---

Dane są fajne.

Serio.

IT stało się z różnych względów bardzo popularne. Wiele osób chce się przebranżowić. Trudno się dziwić. Ten świat daje możliwość osiągnięcia przyzwoitych zarobków, duży rynek pracy i pewną elastyczność.

Jednak na początku tej drogi zawsze powstaje wiele pytań i wątpliwości.

Czy to na pewno dla mnie?  Czy dam radę, jeśli całe życie zajmowałam się czymś innym? Jak zacząć i którą ścieżkę wybrać?

Jeśli chodzi o wybór ścieżki, najczęściej wybierany jest tester oraz frontend deweloper. Ja dzisiaj chciałabym jednak pokazać trochę mniej oczywistą alternatywę, jaką jest praca z danymi.

Mapa IT i dane dokładne w centrum.

Dlaczego? Cóż, jeśli miałabym narysować mapę IT, dane znajdowałyby się dokładnie w centrum. Wszystko inne buduje się wokół nich. Dane są wszędzie. A pierwszym kluczem do zapoznania się z danymi jest SQL. Co więcej, ta technologia nie skończy się, nie umrze, będzie z Wami przez wszystkie lata kariery w IT. Może ewoluować, zmieniać się, a my będziemy musieli się dostosować i douczyć. Ale czym innym jest praca w IT jak nie gotowością do ciągłej nauki i otwarciem na nowe technologie i zmiany?

Rynek danych wciąż się powiększa, a od tego, co umiemy z tych danych odczytać i jakie wnioski z nich wyciągnąć, zależy przyszłość każdej firmy. Na ich podstawie są podejmowane najważniejsze decyzje biznesowe i wytyczane kierunki rozwoju i ekspansji. Bazy danych są jednym z najważniejszych zasobów każdej firmy.

Podstawowy język, którego używa się powszechnie do pracy z danymi to SQL. Lubię go, bo jest językiem strukturalnym. Niejako odzwierciedla nasz sposób myślenia. Wszystko dzieje się po kolei i dzięki temu dość łatwo się go nauczyć. Przynajmniej w podstawowym zakresie.

Praca z danymi – specjalizacje

Ale skąd masz wiedzieć, czy bazy danych są dla ciebie?

Przede wszystkim praca z danymi obejmuje wiele specjalizacji. Te, które prezentuję poniżej to tylko wierzchołek góry lodowej.

Spójrzmy na krótką listę i zastanówmy się, dla kogo są przeznaczone. Po pierwsze musisz lubić się uczyć. Ale skoro chcesz spróbować czegoś nowego, to zakładam, że tak jest. Drugim – niezbędnym moim zdaniem warunkiem – jest język angielski. Cała dokumentacja techniczna, fora dyskusyjne, książki – są w języku angielskim. Swobodne poruszanie się w tym gąszczu informacji bez translatora jest według mnie niezbędne.

Poniżej przedstawiam wam moją subiektywną listę specjalizacji, nad którymi warto się pochylić.

• Pierwsza i oczywista – SQL Developer. Praca na tym stanowisku wiąże się (w dużym skrócie) z pisaniem, nieraz bardzo skomplikowanych, zapytań oraz z ich optymalizacją. Przy dużych bazach danych zapytanie może wykonać się w 10 sekund lub w 5 godzin. Twoim zadaniem będzie oczywiście dążenie do skrócenia czasu wykonania. Zazwyczaj nie jest to tak trywialne zagadnienie. Często zadania SQL Developera określa się za pomocą akronimu CRUD – Create, Read, Update, and Delete. Sprawdzisz się w tej roli, jeżeli jesteś systematyczny oraz lubisz usprawniać i ulepszać.

• DBA – Database administrator – moim zdaniem jedno z bardziej technicznych i odpowiedzialnych stanowisk w tym obszarze. DBA jest odpowiedzialny za planowanie przestrzeni, instalację, update, migrację, backup i odzyskiwanie danych, a także ich bezpieczeństwo. Jest odpowiedzialny za tabele, tablespace’y, indeksy, partycjonowanie tabel. Nie jest odpowiedzialny za zawartość i jakość danych w bazie.
  Sprawdzisz się w tej roli, jeżeli: 
  • umiesz pracować pod presją
  • nie przeszkadzają ci niestandardowe godziny pracy
  • jesteś sumienna i zorganizowana
  • znasz zasady projektowania baz danych
    
    
• Data Analyst – pracuje z danymi, które mogą być pozyskiwane z różnych systemów. Dane pozyskuje za pomocą zapytań, analizuje je, przedstawia w postaci raportów. Musi biegle posługiwać się SQL-em. Analityk danych nie tylko pobiera dane, ale również oczyszcza je i przekształca, aby wyciągnąć z nich jakieś wnioski. Wnioski te często są podstawą do podejmowania decyzji przez różne działy firmy lub zarząd.
  Sprawdzisz się w tej roli, jeżeli: 
  • myślisz analitycznie,
  • lubisz bawić się danymi
  • nie masz problemu w posługiwaniu się SQL-em
  • tu również przydają się umiejętności miękkie – data analyst pracuje nie tylko z danymi, ale również z ludźmi.
     
    
• Business Data Analyst – praca na tym stanowisku jest dość podobna do pracy Data Analyst. To, co ją różni, to cel. Zakres, w jakim porusza się Data Analyst jest mniej wyspecjalizowany – często są to dane dotyczące klientów, produkcji, sprzedaży itp. Business Analyst porusza się w obszarze danych dotyczących zysku, ryzyka, strat, marży, budżetów i specjalistycznych analiz finansowych. Jako analityk biznesowy pomagasz w podejmowaniu kluczowych decyzji w organizacji. Analityk danych zazwyczaj przedstawia informacje, a biznes podejmuje decyzje na ich podstawie samodzielnie.
  Sprawdzisz się w tej roli, jeżeli: 
  • Masz umiejętności analityczne
  • masz doświadczenie w finansach, księgowości, controllingu i chciałabyś przenieść się na wyższy poziom analizy – taka praca może być dla ciebie naprawdę satysfakcjonująca.
  • Oczywiście znajomość SQL-a jest również tu niezbędna, ale masz przewagę – ty już mówisz językiem biznesu, a to jest ceniona umiejętność.
    
    
• SQL data scientist – jego rolą jest przekształcenie surowych danych w informację. Data scientist pracuje na bardzo dużych zbiorach danych, konsolidowanych z różnych źródeł. Używa do tego algorytmów, data mining, machine learning oraz narzędzi statystycznych. Na tym stanowisku pracuje się dość ściśle z biznesem – taka współpraca pozwala na zidetyfikowanie obszarów, które należy zbadać oraz na zaproponowanie rozwiązań. Twoim zadaniem zazwyczaj będzie prognozowanie przyszłych zdarzeń (np zachowań zakupowych) na podstawie danych historycznych i przy użyciu modeli statystycznych.
  Sprawdzisz się w tej roli, jeżeli: 
  • Rozumiesz biznes
  • Posiadasz umiejętności:
    • techniczne (SQL, statystyka, matematyka, programowanie)
    • analityczne
    • miękkie
      
      
• Data modeler – projektuje modele danych tak, aby optymalizować działanie bazy danych. Potrzebne tu są nie tylko umiejętności techniczne – musisz rozumieć struktury bazodanowe, znać zasady modelowania danych, ale, co jest równie ważne – posiadać umiejętność komunikacji z końcowymi użytkownikami tak, aby zrozumieć ich potrzeby i przełożyć je na konkretny model bazy. Data modeler tworzy koncepcyjny, logiczny i fizyczny model danych. Twoim zadaniem jest stworzenie odpowiedniej przestrzeni dla danych – tak, aby zaspokajały potrzeby biznesowe, potrzeby organizacji..
  Sprawdzisz się w tej roli, jeżeli: 
  • Posiadasz umiejętności techniczne, analityczne i miękkie
  • Posiadasz tzw. Business knowledge – żeby zamodelować dane musisz wiedzieć, jak przebiega proces biznesowy – czy jest to sklep internetowy, przyjęcia do magazynu, zarządzanie zamówieniami
    
    
• ETL developer – skrót ten pochodzi od angielskiego Extract – Transform – Load. Oznacza to nic innego, jak przygotowanie danych do dalszej pracy na nich. Może to być na przykład ładowanie danych do hurtowni i testowanie ich. ETL Developer musi umieć ocenić, jaki wolumen danych będzie przetwarzany. Musi również znać specyfikę danej organizacji, żeby zaprojektować dla niej odpowiedni model hurtowni danych. Następnie hurtownię należy zasilić danymi z innych źródeł, na przykład systemu sprzedażowego. Potem zostaje tylko testowanie, poprawianie bugów i rozwiązywanie problemów, które pojawiają się zawsze i są nieodłączną częścią tej pracy 😊  
  Sprawdzisz się w tej roli, jeżeli: 
  • Posiadasz odpowiedni stack technologiczny (PL/SQL, T-SQL, OLAP, SSAS)
  • Jesteś sumienna i zwracasz uwagę na szczegóły
  • Posiadasz umiejętności analityczne
  • Posiadasz szerszy obraz procesów zachodzących w firmie
    
    
• Big Data engineer – pracuje z narzędziami takimi jak Hadoop, Spark, Hive. Termin „Big Data” odnosi się do ogromnej ilości danych, których nie możemy przechowywać w tradycyjny sposób. Tutaj potrzebna jest znajomość SQL, baz i hurtowni danych, NoSQL, umiejętności z zakresu przetwarzania danych. Data mining i modelowanie danych będą również atutem.
  Sprawdzisz się w tej roli, jeżeli:
  • Posiadasz odpowiedni stack technologiczny
  • Potrafisz pracować bez nadzoru

Czy to już wszystko?

Oczywiście ta lista jest niepełna. W obszarze danych jest naprawdę wiele specjalizacji, które wciąż ewoluują. Jednak SQL jest niezbędny zarówno na najbardziej jak i na najmniej technicznych stanowiskach. SQL umożliwia ci swobodną pracę z danymi. Dzięki temu nie jesteś ograniczona do pracy tylko z datasetami przygotowanymi dla ciebie przez kogoś innego. Znajomość SQL otwiera przed tobą wiele nowych drzwi. Jak pewnie zauważyłaś, technologia jest jedną stroną medalu, ponieważ praca z danymi w zasadzie zawsze wiąże się z pracą z ludźmi. Musisz poznać ich problemy i ich potrzeby. Twoim zadaniem często będzie wychwycenie miejsc, gdzie „biznes” mógłby działać lepiej, pokazanie możliwych kierunków rozwoju dla firmy, ułatwienie podejmowania decyzji biznesowych – często na najwyższym szczeblu zarządzania.

Nie wiem, czy jest to twoja ścieżka. Najprościej sprawdzić to w praktyce. Ze swojej strony, na początek, mogę polecić DEVGYM. Jest to serwis, który pozwala zapoznać się z Oraclem. Znajdziesz tam kilka darmowych kursów – sprawdź i przekonaj się, czy cię to bawi. Na początek nie musisz niczego instalować. Jeśli okaże się, że chcesz wiedzieć więcej, to prawdopodobnie zostaniesz w świecie danych na dłużej.

Czy dasz radę, jeśli zajmowałaś się dotąd zupełnie czym innym? Moim zdaniem może być to ogromna zaleta. Nic nie doprowadza użytkowników do szału bardziej niż programista, który nie rozumie ich potrzeb. Bardzo szybko widać frustrację obydwu stron. Jeśli pracowałaś w księgowości, finansach, byłaś menadżerem zaopatrzenia sklepów, zajmowałaś się liczbami, raportami, statystyką, logistyką, to mogłabym to nazwać nawet naturalnym kierunkiem rozwoju. Moim zdaniem każda wiedza biznesowa w pracy z danymi może być bezcenna, bo po prostu będziesz rozumiała użytkowników końcowych. Dane w tabelce nie będą tylko liczbami, będą miały znaczenie, a ty będziesz wiedziała, dlaczego. A to jest cenne.

Praca z danymi ma jeszcze jedną cenną zaletę – zawsze jest coś jeszcze, czego możesz się nauczyć, inna ścieżka, którą możesz pójść, aby dalej się rozwijać. Szybka ewolucja nowych technologii w zasadzie gwarantuje, że zawsze będzie coś nowego do odkrycia, a to jest to, co w IT lubimy najbardziej 😊

O autorce- Monika Żak

Po tym, jak już zanurzyliśmy się w samej tematyce danych, chciałabym opowiedzieć Wam kilka słów o Monice Żak, autorce tego artykułu.

Monika ukończyła Informatykę i Ekonometrię na AE w Poznaniu (mgr), równocześnie pod koniec studiów zaczynając drugi kierunek- informatykę stosowaną na wydziale fizyki UAM w Poznaniu (studia licencjackie). Kilka lat później zrealizowała również studia podyplomowe z zakresu zarządzania projektami informatycznymi (SGH). Zaczynała jako programista baz danych i analityk (jak sama przyznaje, wtedy brzmiało to dla niej bardzo dumnie, choć patrząc na to z perspektywy czasu uważa, że w zasadzie dopiero wszystkiego się uczyła). Potem przez 10 lat współprowadziła firmę elektroniczną. Jej praca dotyczyła głównie obsługi baz danych (T-SQL) dla produkcji, magazynów i logistyki.  Dotyczyła również raportowania i analizy biznesowej. Kolejno na jej ścieżce pojawiło się projektowanie 3D w Alibre, programowanie niskopoziomowe oraz programowanie maszyn CNC.

Dwa lata temu podjęła odważną decyzję o wyprowadzce z Polski i obecnie pracuje jako programistka baz danych i analityk w firmie z sektora Retail. Pracuje głównie z Oracle – dotyczy to raportowania, interfejsów pomiędzy bazami oraclowymi a hurtownią danych, T-SQLa, do którego interfejsuje dane z hurtowni oraclowej, SSASa, trochę PowerBI. W ostatnim czasie Monika rozpoczęła również swoją przygodę z chmurą (Azure) i Big Data. Tutaj, jak mówi, jest na początku drogi. W codziennej pracy zwraca również uwagę na ilościowe i jakościowe aspekty raportów.

Prywatnie pasjonuje się krav magą, jogą, dobrymi książkami i fotografią. Uwielbia uczyć innych, zawsze bardzo cieszy się wdrażając do zadań w pracy bardziej junioralne osoby. Przyznajcie sami, czy nie brzmi to imponująco?